Verkiezing voorzitter leidt tot gemor bij achterban
FRANKRIJK - Christophe Castaner is gekozen tot voorzitter van de partij van president Emmanuel Macron. Over het democratische gehalte van de verkiezing werd tevoren flink gemopperd.
Castaner was de enige kandidaat, aangewezen door de president zelf. Hij werd niet gekozen door de leden van La République En Marche (LREM), maar door het 'parlement' van de partij, dat voor driekwart bestaat uit ministers, parlementariërs en andere politici die onder controle van Macron staan. Het parlement schaarde zich vrijwel unaniem achter Castaner. Slechts twee van de 750 aanwezigen onthielden zich van stemming.
Deze week verlieten honderd marcheurs de partij uit onvrede over het gebrek aan interne democratie. "LREM schendt de fundamentele principes van de democratie met een organisatiewijze die het ancien régime waardig is", schreven de boze marcheurs in een opiniestuk. "LREM is geen democratische partij, maar een oligarchisch systeem", zei ondertekenaar Michel Coste in Le Monde. "De orders en ideeën komen van boven en die moet je, als in een sekte, letterlijk uitvoeren", stelde Guy Contrastin tegenover nieuwszender BFM TV.
Muiterijtje
Het was een bescheiden muiterijtje van honderd weinig prominente partijleden. Maar de actie illustreert de spanning tussen de democratische belofte van En Marche! als burgerbeweging en de autoritaire stijl van Macron.
Voor de presidentsverkiezingen stampte Macron En Marche!, inmiddels omgedoopt tot LREM, in korte tijd uit de grond. Hij beloofde een democratische beweging die zou afrekenen met de 'oude' politiek en haar slechte gewoonten. De traditionele partijen worden hiërarchisch geleid door veteranen die met de macht vergroeid zijn, maar En Marche! zou naar de samenleving luisteren. Iedereen mocht meepraten in duizenden lokale comités die hun ideeën naar de partijleiding stuurde.
Zo ontstond een enthousiaste, antipopulistische en pro-Europese beweging die inmiddels 380.000 leden telt - het cijfer is betrekkelijk omdat het lidmaatschap gratis is.
En Marche! bleek een geduchte verkiezingsmachine voor Macron. Maar nu hij president is, heeft hij geen behoefte meer aan een eigenwijze partij met creatieve ideeën. Van nabij heeft hij meegemaakt hoe zijn voorganger Hollande vijf jaar lang werd dwars gezeten door rebellen uit zijn eigen socialistische gelederen. Dat zal Macron niet laten gebeuren.
"Alles wordt van bovenaf beslist. Je ziet dat de president zich op alle niveaus met de partij bemoeit", zei Corinne Lepage van de centrumpartij MoDem, die Macron steunde bij de presidentsverkiezingen, maar nu het gebrek aan interne democratie bij LREM bekritiseert.
De onvrede over het gebrek aan interne democratie zal ongetwijfeld vaker aan de oppervlakte komen, maar voorlopig is zij resoluut de kop ingedrukt met de verkiezing van voorzitter Christophe Castaner. De partijtop ging massaal achter de kandidaat van Macron staan, precies zoals de president had bedoeld.
Lastige vakbonden
En ook buiten zijn partij krijgt de Franse president het verwijt dat hij veel te snel gaat, zonder alle betrokken partijen eerst te horen. Macron heeft in het eerste half jaar van zijn presidentschap flink vaart gemaakt met zijn hervormingen. Die van de arbeidsmarkt, met soepeler ontslagrecht, horen bij de meest omstreden maatregelen.
Tot grote frustratie van de vakbonden, die vinden dat Macron een liberale koers vaart die de ongelijkheid vergroot en een minderheid bevoordeelt. Onterecht is die klacht niet. Uit onderzoek blijkt dat de allerrijkste Fransen het meest profiteren van de belastingplannen van Macron.
De Franse econoom Éric Heyer was heel duidelijk: "Gepensioneerden, ambtenaren en een deel van de middenklasse gaan er juist op achteruit." Hij kwam bovendien tot een opmerkelijke vaststelling. "De komende vijf jaar zou de economie sowieso groeien en de werkloosheid dalen, door de conjunctuur. De maatregelen van deze regering hebben daar nauwelijks invloed op."