NEDERLAND - Halbe Zijlstra maakt woensdagavond in de plenaire zaal van de Tweede Kamer zijn debuut als minister van Buitenlandse Zaken. Er zijn in elk geval vier grote kwesties waarover de oppositie hem het hemd van het lijf gaat vragen.
Zijlstra neemt volgens de planning van de Tweede Kamer om 18.15 uur het woord in de plenaire debatzaal. De kans is groot dat hij later begint, omdat de debatten overdag makkelijk uit kunnen lopen.
De nieuwe minister zal proberen om alle vragen te beantwoorden die de oppositie dinsdagavond al op hem heeft afgevuurd. Dit zijn de vier grote kwesties waar Zijlstra in elk geval een mening over moet formuleren:
1. Bestrijden islamterreur
Tot ongenoegen van de grootste oppositiepartij, de PVV, komt het woord islam niet voor in het regeerakkoord. Zorgelijk, want dit geloof brengt 'veel geweld met zich mee', zei PVV-Kamerlid Raymond de Roon dinsdagavond in de Kamer. De PVV wil daarom dat Zijlstra de tijdelijke zetel in de VN-Veiligheidsraad in 2018 aangrijpt om de islam te benoemen als 'bron van terreur' en IS-strijders nog harder aan te pakken. Aan het andere politieke uiterste staan GroenLinks en de SP. Zij willen juist minder militaire inzet tegen IS-strijders en meer dialoog. Ook coalitiegenoot D66 houdt van de diplomatieke aanpak. Een andere coalitiegenoot, CDA, wil dat Zijlstra de vrijheid van godsdienst bewaakt en juist niet inperkt. Zijlstra zal in zijn betoog vandaag moeten balanceren tussen enerzijds de sterke vuist en anderzijds de uitgestoken hand.
2.Ongemakkelijke vrienden
De Tweede Kamer is hopeloos verdeeld over de omgang met wat Zijlstra 'ongemakkelijke vrienden' noemt, zoals Rusland, China, Turkije, Saoedi-Arabië. Zijlstra wil niet meer met opgeheven vinger de wereld rond als dit niet in het belang is van Nederland. Bij de VVD heet dit 'de nieuwe zakelijkheid'. Lijnrecht daar tegenover staat de PVV, die wil dat alle banden met een land als Turkije direct worden doorgesneden. De SP wil wel contact, maar mét opgeheven vinger; wat gaat Zijlstra bijvoorbeeld doen aan de 'snoeiharde campagne' van Turkije tegen persvrijheid? Eén richtsnoer heeft de oppositie alvast: over landen die ver buiten Europa liggen en waar we geen handel mee drijven, hoeven ze niet te beginnen. Hoe om te gaan met de Filipijnse leider Duterte, wilde de PvdA dinsdag weten? 'Geen prioriteit', aldus de VVD.
3. MH17
Het is inmiddels een nationaal trauma: de daders van het neerhalen van vlucht MH17 lopen nog altijd vrij rond. Wie zijn verantwoordelijk en hoe gaan ze boeten? Hoe gaat Nederland steun vergaren voor het strafrechtelijk proces? Moet Rusland onder druk worden gezet om medewerking af te dwingen? Elk antwoord van Zijlstra wordt op een goudschaaltje gelegd. Het wordt een balanceeract om het ongeduld in de Kamer te rijmen met de tijd die nodig is voor een zorgvuldig proces.
4. Migratie en ontwikkelingshulp
Zijlstra's belangrijkste ministersopdracht is handen en voeten geven aan het migratiebeleid. Samen met Europese collega's moet hij een deal sluiten met Afrikaanse landen over het tegenhouden van vluchtelingen, zoals eerder ook met Turkije is gebeurd. Ontwikkelingshulp kan worden ingezet om medewerking af te dwingen, heeft Zijlstra al gezegd. GroenLinks en de PvdA zijn juist tegen chantage. Ook bij coalitiepartners D66 en ChristenUnie ligt dit gevoelig. Zij willen vandaag weten hoever Zijlstra hierin zal gaan. De PvdA vraagt alvast garanties voor projecten die vrouwen en meisjes beschermen.