Colombiaanse kolenmijnen zijn berucht wegens rol in burgeroorlog
Vattenfall, de moedermaatschappij van Nuon, gaat strenge eisen stellen aan het mensenrechtenbeleid van haar kolenleveranciers in Colombia: Drummond en Glencore. Het is voor het eerst in de al jaren slepende kwestie van de 'bloedkolen' dat een Europese energiemaatschappij met een eigen beleid op dit gebied komt.
Vattenfall gaat de komende maanden in gesprek met de kolenmaatschappijen. Die moeten binnen enkele maanden plannen opstellen om hun mensenrechtenbeleid drastisch te verbeteren. Als ze dat niet willen, of als ze die plannen niet voortvarend uitvoeren, kondigt Vattenfall alvast sancties aan: 'Dan stoppen we tijdelijk met de inkoop van kolen en als het niet beter wordt, verbreken we de relatie.'
De Colombiaanse kolenmijnen zijn berucht wegens hun rol in de burgeroorlog in het land. Er is in de periode tot 2006 op grote schaal gemoord en gezinnen werden verdreven. Daaraan dankten de Colombiaanse kolen de naam bloedkolen.
Ngo's zoals Pax pleiten er al lang voor dat de kolen stokende energiemaatschappijen breken met het Amerikaanse Drummond en het Zwitserse Glencore.
Tot nu toe verwezen de energiemaatschappijen die kolen kochten in Colombia voor het mensenrechtenbeleid altijd naar hun Europese samenwerkingsverband Bettercoal. Maar Pax en andere ngo's beschouwen Bettercoal als een afleidingsmanoeuvre waarachter de kolenkopers zich kunnen verschuilen. Het nieuwe standpunt van Vattenfall wordt beschouwd als een eerste barstje in het gesloten front van Bettercoal.
Volgens Joël Frijhoff, die namens Vattenfall uitgebreid onderzoek deed naar de mensenrechten- en milieusituatie in het steenkoolgebied in Colombia, is Bettercoal ook helemaal niet in staat sancties op te leggen tegen kolenmijnen. 'Bettercoal kan wel onderzoek doen en in gesprek gaan met mijnmaatschappijen, maar kan niet namens de energiemaatschappijen besluiten geen kolen meer te kopen. Dat zou tegen de regels op de mededinging zijn.'
Nederland grote afnemer
Volgens het rapport, dat vorige week werd gepubliceerd, vielen er in de oorlog tussen guerrillalegers zoals Farc en paramiliairen in het mijndistrict in tien jaar zeker drieduizend doden en werden 55 duizend mensen verdreven van hun land en uit hun huis. De aanwezigheid van de kolenmijnen speelde daarbij een belangrijke rol, maar de onderzoekers van Vattenfall hebben niet gepoogd de schuld van de mijnmaatschappijen vast te stellen.
Nederland is een van de grootste afnemers van Colombiaanse kolen. Volgens de Colombiaanse statistieken gaat van de hele export eenzesde naar Nederland; alleen naar Turkije worden meer kolen verscheept. Van alle kolen die Europa importeert komt een kwart uit Colombia. Van alle kolen die in Amsterdam en Rotterdam worden overgeslagen, komt zelfs eenderde daarvandaan.
Andere energiemaatschappijen lijken Vattenfall niet te willen volgen. RWE laat weten geen eigen stappen te overwegen. 'We hebben Bettercoal opgericht om te voorkomen dat iedereen apart daar gaat praten. Dat wilden we niet.' De energiemaatschappijen Engie en Uniper reageerden niet op schriftelijke vragen naar hun standpunt.