EUROPESE UNIE - Europa blijft aanmodderen met de prijs van de uitstoot van kooldioxide. Een hoger prijskaartje is nodig.
Vervuilende bedrijven hoeven van Brussel voorlopig geen gepeperde rekening te verwachten voor hun CO2-uitstoot. Negen lidstaten, waaronder Italië en Polen, verkozen gisteren eigen industriebelangen boven harde internationale klimaatactie. Het EU-akkoord over extra beprijzing van kooldioxide, het gas dat de aarde opwarmt, pakte karig uit.
Ondertussen werkt China aan eigen plannen voor een systeem om uitstoot duur te maken. Er komt steeds meer druk te liggen op individuele lidstaten met hoge milieuambities om zélf de prijs van vervuiling op te krikken. Rutte III wil daarmee beginnen vanaf 2020. De groene vleugel in Brussel hoopt verder nog op een digitale fusie met andere CO2-prijssystemen, zoals in de Amerikaanse staat Californië.
Hard nodig
Europa liet gisteren een kans liggen, reageren critici. De CO2-prijs die bedrijven per ton betalen blijft laag, momenteel ruim 7 euro per ton. Pas als de rekening tientallen euro's per ton wordt, krijgt de industrie een financiële impuls voor investeringen in schone technieken. Het EU-akkoord, het resultaat van 2,5 jaar onderhandelen, regelt dat nog niet. Een hoger prijskaartje voor vervuiling is hard nodig wil de Europese Unie kunnen voldoen aan de beloftes om het klimaatakkoord van Parijs uit te voeren. Dat is juist waarom wereldleiders bijeen komen op de 23ste VN-klimaattop in de Duitse stad Bonn, nu en volgende week. Ze moeten actie ontketenen, forse maatregelen in de praktijk, om 'Parijs' waar te maken. Alleen dan is er nog een kans dat de opwarming van de aarde, zoals afgesproken, onder de 2 graden Celsius blijft.
De EU-deal over Emission Trading Scheme (ETS) zal de hoeveelheid broeikasgassen, van dik 12.000 fabrieken en energiecentrales, stapsgewijs laten dalen, zei Eurocommissaris Miguel Arias Cañete gisteren. Er zijn veel te veel CO2-rechten in omloop, 2 miljard in totaal. Een megaoverschot. Het aantal rechten gaat dalen met 2,2 procent, in plaats van de huidige 1,74 procent.
"Dit gaat voorbij aan de urgentie van het klimaatprobleem", reageert expert CO2-handelexpert Femke de Jong, van Carbon Market Watch. Er moet veel sneller wat gebeuren, zegt ze. Bas Eickhout (Groenlinks), die zelf meeonderhandelde, is teleurgesteld. Het Climate Action Network, noemen de afspraken ook slap. CO2-handelaren toonden zich niet onder de indruk, de prijs steeg nauwelijks gisteren. Alleen de lobby van Europese staalbedrijven noemt de afspraken te ingrijpend. Een standaard reactie, bij elke milieuheffing die deze sector mogelijk krijgt.
Kernprobleem
Dat de veiling van nieuwe emissierechten zo'n 7 miljard kan opleveren, te besteden aan schone energie in Europa, valt wel goed. De opbrengst mag niet besteed worden aan modernisering van kolencentrales, zoals Polen hoopte. Maar het kernprobleem, het teveel aan rondzwervende uitstootrechten, dat blijft.
Nee, het EU-akkoord is geen 'fossiele shocktherapie', zegt EU-politica Esther de Lange (CDA). Maar ontevreden is zij niet. De deal leidt volgens haar tot een 'geleidelijke' omslag naar een schoner Europa. Europese leiders komen in elk geval niet met lege handen naar de klimaattop in Bonn. De aanscherpingen van de CO2-handel helpen een beetje, en zeker op termijn, bij het halen van 'Parijs-doelen'. Maar, waarschuwen klimaatonderzoekers steeds, om klimaatverandering echt aan te pakken zijn ook snelle en ingrijpende maatregelen nodig.