De belangrijkste maatregel die is aangekondigd om de emissie van broeikasgassen terug te dringen, is het ondergronds opslaan van jaarlijks 20 miljoen ton CO2 vanaf 2030. Goed idee?
20 miljoen ton opslaan is onhaalbaar
Het staat niet letterlijk in de conclusies van de rekenmeesters van het PBL en het Energie Onderzoekscentrum Nederland, ze houden nog een slag om de arm, maar het is onmiskenbaar: die 20 miljoen ton gaat Rutte III echt niet halen. In het meest optimistische scenario gaat er in 2030 per jaar 6 miljoen ton CO2 ondergronds. Maar het kan ook op 2 miljoen ton blijven steken. Dat is een groot probleem voor het kabinet. Dat wil de CO2-uitstoot met 49 procent terugdringen, en daarvoor dacht het een oplossing te moeten vinden voor 58 miljoen ton CO2. Die opslag van 20 miljoen ton is dus éénderde van het hele beleid.
CO2 opslaan kost een hoop energie
Het energieverbruik zal met het beleid van het kabinet Rutte III ergens tussen 105 en 135 petajoule omlaag gaan. Dat is anderhalf maal het stroomverbruik van alle huishoudens in Nederland.
Maar als er straks jaarlijks 20 miljoen ton CO2 in oude aardgasvelden moet worden opgeslagen, kost dat weer enorm veel energie: ergens rond de 70 petajoule, bijna evenveel als het stroomverbuik van alle huishoudens. Kortom: meer dan de helft van de energie die Nederland dan bespaart, is meteen weer nodig om CO2 uit schoorstenen op te vangen en op te slaan.
Bij het vangen van de eerste tonnen CO2 vallen dergelijke energiekosten nog enigzins mee. Sommige industrieën stoten immers nagenoeg schone CO2 uit, zoals kunstmestfabrieken en producenten van waterstof. Maar als hun CO2 op is, zou ook de CO2 uit vuile rook moeten worden gezuiverd. En dat kost heel veel energie.
CO2 opslaan gaat ten koste van windmolens en zonnepanelen
De opslag van CO2 kost veel energie, dus geld, en dat gaat ten koste van zonne- en windenergie. Het kabinet wil de CO2-opslag subsidiëren uit de zogenaamde SDE+ regeling. Tot nu toe worden uit die pot windmolens, zonnepanelen en het bijstoken van houtsnippers in kolencentrales gesubsidieerd.
Rutte III wil dat subsidiepotje niet vergroten, maar er moet wel meer uit betaald worden. Onder andere de subsidies voor die dure CO2-opslag. Daardoor blijft er minder over voor de windmolens en de zonnepanelen, dus zal de toename daarvan onvermijdelijk gaan tegenvallen.
Het PBL geeft er een rekenvoorbeeld bij. Stel, schrijft het bureau, dat in 2030 8 miljoen ton CO2 ondergronds wordt opgeslagen. Dat kost 480 miljoen euro. Als dat geld zou zijn uitgegeven aan subsidie op windmolens of zonnepanelen, zou daarmee 4,8 miljoen ton CO2 zijn uitgespaard. Per saldo scheelt die ondergrondse opslag dus maar 3,2 miljoen ton CO2-uitstoot.
Op den duur kan het rekensommetje nog slechter uitpakken. Het opslaan van CO2 stopt zodra de subsidie afloopt. Als de subsidie op een windmolen of zonnepaneel ophoudt, zal dat apparaat nog jaren stroom blijven leveren. Nagenoeg gratis.