CHINA - Met de benoeming van zijn nieuwe partijtop breekt Xi Jinping met alle politieke mores. Normaal gesproken zit daarin een jonge kandidaat voor de opvolging. Maar Xi lijkt niet van het pluche te willen wijken. Met de benoeming van zijn nieuwe team gooit de Chinese partijvoorzitter Xi Jinping alle ongeschreven wetten voor zijn eigen opvolging overboord.
In het woensdag onthulde Permanent Comité van het Politburo, het machtigste orgaan in China, zit geen enkele potentiële opvolger. Daar zijn de zes zestigplussers met wie Xi zijn tweede termijn ingaat te oud voor. Mogelijk is Xi uit op een derde termijn als partijvoorzitter. Of hij gaat experimenteren met een nieuw promotiesysteem. Voor nu zaait Xi onzekerheid in de allerhoogste regionen van de partij door de politieke mores van de afgelopen twintig jaar te negeren.
Normaal wordt vlak voor of tijdens een partijcongres dat de tweede termijn van een partijleider inluidt een jonger talent in het Permanent Comité neergepoot. Die doet vervolgens vijf jaar in de schaduw van de macht ervaring op. Als zo'n vijftiger de slangenkuil van de hoogste Chinese politieke kringen overleeft, neemt hij het stokje over.
Als geen ander kent Xi de nadelen van dit systeem: zo kwam hij zelf in 2007 bovendrijven. Het lang van tevoren identificeren van een toekomstig partijleider maakt zo'n opvolger kwetsbaar voor politieke aanvallen. De zittende heerser wordt bovendien zenuwachtig over de potentiële nieuwe keizer, die zijn positie kan ondergraven. Zo komt geen van beiden goed uit de verf.
Xi doet het nu dus anders. In het Centraal Comité en andere belangrijke partijorganen wemelt het na de benoemingen van het partijcongres van de jongere Xi-getrouwen, maar de namen die rondzongen als mogelijke nieuwe ster haalden het Permanent Comité niet. Dat geldt zowel voor Xi's favorieten als voor kandidaten van het concurrerende machtsblok, de Communistische Jeugdliga. Wat dat betreft mag Hu Chunhua, de gedoodverfde Jeugdliga-kandidaat, blij zijn dat hij nog een baantje heeft: de andere kanshebber uit zijn kamp, Sun Zhengcai, werd vlak voor het congres onderuit geschoffeld met corruptiebeschuldigingen.
De selectie van zes mannen - aan vrouwen doet Xi blijkbaar niet - voor de allerhoogste kring is een zorgvuldig compromis dat iedereen tevreden houdt. Anciënniteit in de partij-organisatie was het doorslaggevende criterium, alsmede een enkele kosmopolitische bestuurder als afwisseling voor de die-hardmarxisten en ideologen die naam maakten in armoedige provincies.
Maar de kwestie van de opvolger blijft de komende jaren opspelen. Xi kan competitie aanmoedigen tussen een drietal vijftigers - twee uit zijn eigen kring en een man uit het andere kamp - om te zien wie de meest loyale uitblinker is. Desnoods breekt hij halverwege de rit het Permanent Comité open om een zestiger van het pluche te verwijderen ten gunste van een opvolger - wat ongebruikelijk zou zijn, maar het alternatief is ook controversieel. Dan blijft hij gewoon zitten. Voor het handhaven van zijn almacht 'achter de troon' van een opvolger heeft Xi overigens nu al alle mogelijkheden gecreeerd. Feitelijk doet het er dus niet zo gek veel toe met welke mannen de voorzitter zich omringt na alle politieke hoogstandjes die hij de afgelopen week heeft uitgehaald. Eerst riep hij voor de komende dertig jaar zijn eigen tijdperk uit, daarna lanceerde hij zijn ideologische leidraad van het Nieuwetijdsdenken om die drie decennia tot een goed einde te brengen.
Gisteren deed hij daar bescheiden over door poëzie uit de 13de eeuw te citeren. De dichtregels zijn geschreven door Wang Mian, die gespecialiseerd was in het schilderen van pruimenbloesem. Deze februaribloeier is een symbool voor kracht en zuiverheid in barre omstandigheden. 'Niet naar complimenten vissend, ben ik al tevreden als mijn integriteit het universum vult', aldus Xi. Voor nu bestaat het politieke universum in China inderdaad uit niets veel meer dan Xi.