VERENIGDE STATEN - Ze spreken beiden nog maar zelden over politiek, en openlijk kritiek geven op hun opvolger, is zeker not done. Maar dat weerhield de Republikein George W. Bush en de Democraat Barack Obama respectievelijk de 43ste en de 44ste president van de Verenigde Staten, er gisterenavond niet van snoeihard uit te halen naar alles waar Trump voor lijkt te staan.
Het is voor het eerst sinds hij de deur van het Witte Huis achter zich heeft dichtgetrokken dat Obama zich opnieuw publiekelijk over politiek uitliet. De ex-president sprak op twee campagnebijeenkomsten in New Jersey en Virginia, waar in november gouverneursverkiezingen op de agenda staan.
Bush gaf op hetzelfde moment dan weer een zeldzame speech in New York. En hoewel de twee presidenten tijdens hun ambtstermijnen een grondig verschillend beleid voerden, leken ze het gisterenavond over één ding eens: Amerika moet ervoor waken geen land van boze blanke nationalisten te worden. De onderhuidse kritiek op het beleid van huidig president Trump was bij momenten snoeihard, hoewel zijn naam geen enkele keer viel.
"Haat wordt aangemoedigd"
"Onze identiteit als een natie is in tegenstelling tot andere naties niet bepaald door geografie of etniciteit, door bodem of door bloed", zo zei Bush bijvoorbeeld. "Dat betekent dat mensen van elk ras, elk geloof, elke etniciteit op gelijke voet Amerikaan kunnen worden. Dat betekent ook dat haat en blanke suprematie, in welke vorm dan ook, heiligschennis zijn tegen het Amerikaanse geloof."
Volgens Bush is het tijd om aan de alarmbel te trekken, omdat haat in de VS steeds meer "aangemoedigd lijkt te worden". "Ons discours wordt steeds meer doorspekt met terloopse wreedheid. Al te vaak beoordelen we andere groepen op hun slechtste individuen en beoordelen we onszelf op onze beste intenties. We vergeten echter het beeld van God dat we in elkaar zouden moeten zien."
'Al te vaak beoordelen we andere groepen op hun slechtste individuen en beoordelen we onszelf op onze beste intenties'
George W. Bush
"Politiek steeds vatbaarder voor verzinsels"
Weinig verhullende kritiek kwam er ook op het America-First-beleid van Trump. "Nationalisme is nu vervormd tot nativisme. Immigratie heeft altijd voor dynamiek gezorgd in de VS, maar dat zijn we vergeten. We zien een tanend geloof in de waarde van de vrije markt en internationale handel, maar we vergeten dat conflicten, instabiliteit en armoede altijd het gevolg zijn van protectionisme." Bush toonde zichzelf pessimistisch over de Amerikaanse politiek, die "vatbaarder wordt voor samenzweringstheorieën en pure verzinsels" en sneerde nog naar Trumps persoonlijke stijl. "Pesterijen en vooroordelen bij publieke optredens zetten de toon, geven toestemming voor wreedheid en haat, en zet het morele kompas van onze jeugd op de helling."
Obama: "Dit is de 21ste eeuw, niet de 19de"
Ongeveer dezelfde boodschap viel gisteravond ook te horen bij Trumps directe voorganger Barack Obama. "Een deel van het beleid dat we nu zien, we dachten dat we dat achter ons hadden gelaten", zei Obama in New Jersey, waar hij campagne voerde voor Phil Murphy, de Democratische gouverneurskandidaat in november. "Sommigen kijken 50 jaar terug in de tijd. Maar dit is de 21ste eeuw, niet de 19de", aldus Obama nog. "Wij verwerpen een politiek van verdeeldheid. Wij verwerpen een politiek van angst. We omarmen een politiek waarbij iedereen telt, waarbij iedereen een kans verdient, waarbij iedereen waardigheid krijgt, een politiek van hoop."
Ook Obama waarschuwde er net als Bush voor dat de VS zich niet op zichzelf mag terugplooien. "De wereld rekent op ons om onze zaken op orde te hebben en kijkt naar ons als een voorbeeld. De wereld kijkt naar wat onze waarden en idealen zijn."
"Het beleid vergiftigt onze gemeenschappen"
In Virginia voegde Obama er later nog aan toe dat "we niet op ons best zijn wanneer we anderen naar beneden halen, maar wanneer we proberen elkaar omhoog te trekken". "Velen voelen zich niet goed bij wat ze nu zien. Ze hebben het gevoel alsof onze leiders niet het beste in ons reflecteren. In plaats van beleid dat onze waarden weerspiegelt, zien we beleid dat onze gemeenschappen vergiftigt."
"We worden niet beter door het verleden te herhalen, we worden beter door te leren uit het verleden."