SPANJE - De Spaanse regering is vrijdag met de socialistische partij PSOE overeengekomen de regionale verkiezingen in Catalonië uit te schrijven voor januari. De vervroegde stembusgang is nodig omdat de huidige Catalaanse regering buiten spel wordt gezet door Spanje.
Spanje wil zaterdag het grondwetsartikel 155 in werking stellen om Catalonië de regionale autonomie afnemen. De verkiezingen moeten leiden tot het herstel van de grondwettelijke orde en uiteindelijk uitmonden in nieuw zelfbestuur. Tot die tijd heeft Madrid de directe leiding.
De Spaanse ministerraad vergadert zaterdagochtend over het intrekken van het zelfbestuur. De maatregelen die nodig zijn om de leiding over Catalonië over te nemen, worden dan bekendgemaakt. Oppositiepartijen PSOE en Ciudadanos hebben hun steun al uitgesproken. De Senaat stemt mogelijk eind volgende week over de maatregelen, die door een nog niet bestaande commissie moeten worden besproken. Naar verwachting komen de leden op 23 oktober bijeen.
Een woordvoerder van het Senaat geeft aan dat de Catalaanse premier Carles Puigdemont de mogelijkheid krijgt om te reageren op de plannen, voordat er op 27 september over wordt gestemd. De partij van de Spaanse premier Mariano Rajoy zit met een meerderheid in de Senaat.
Dialoog
Donderdag zei Puigdemont dat het Catalaanse parlement kan gaan stemmen over een onafhankelijkheidsverklaring als de Spaanse regering de dialoog met de regio niet aangaat. Puigdemont gaf al meerdere keren aan te willen spreken met Madrid, maar die weigert te onderhandelen met 'wetsovertreders'. Catalanen halen vrijdag uit protest massaal geld weg bij Spaanse banken. Ze volgen daarmee oproepen van Catalaanse bewegingen die streven naar onafhankelijkheid. Bij de banken waren rijen met aanhangers van de separatisten te zien.
Onafhankelijkheid
Rajoy had vorige week een ultimatum gesteld na onduidelijkheid of Catalonië wel of niet formeel de onafhankelijkheid had uitgeroepen. Puigdemont verzuimde daar donderdag een helder antwoord op te geven, met het risico dat grondwetsartikel 155 in werking zou worden gezet. Als gevolg van het Catalaanse referendum over afsplitsing van Spanje, zijn de spanningen tussen Madrid en Barcelona flink opgelopen. Hoewel een meerderheid van de opgekomen kiezers voor onafhankelijkheid stemde, met een opkomstpercentage van 42,3 procent, zijn honderdduizenden mensen de straat opgegaan om hun steun aan de Spaanse eenheid te tonen. De onrust is nog niet te merken bij het speciale telefoonnummer dat het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft voor Nederlanders in het buitenland. Het nummer is de afgelopen weken vanwege de situatie in Catalonië ongeveer tien keer gebeld, vooral rond het referendum. Per dag wordt het nummer zo'n drieduizend keer gebeld.