Rutte 'niet optimistisch' over deal bij eerste fysieke EU-top in coronatijd

Premier Mark Rutte is "niet optimistisch" over het bereiken van een akkoord over de Europese meerjarenbegroting en het daaraan verbonden coronaherstelfonds. Dat zegt de premier vrijdag tegen NOS bij aankomst op de speciaal ingelaste Europese top in Brussel. Regeringsleiders uit de Europese Unie komen daar voor het eerst weer fysiek bijeen sinds het uitbreken van het coronavirus.

Op tafel ligt een compromisvoorstel van de president van de Europese Raad, Charles Michel, waarmee hij de tot op het bot verdeelde lidstaten over de streep wil trekken.

De meerjarenbegroting bestaat volgens plan-Michel uit 1.074 miljard euro en is daarmee iets kleiner dan een eerder voorstel van de Commissie. De verlaagde begroting is een handreiking naar lidstaten als Nederland en Oostenrijk, die eerder kritisch waren op het verhogen van de begroting, terwijl de EU juist een lidstaat minder telt.

Ook mogen deze zogeheten nettobetalers, landen die meer afdragen aan de EU dan ze aan subsidies terugkrijgen, hun korting op de EU-contributie behouden. Dat is een van de eisen die Nederland stelt voor een akkoord.

Het zal dit weekend echter voornamelijk draaien om het coronaherstelfonds. In plan-Michel wordt 750 miljard euro opgehaald op financiële markten, om de hardst getroffen gebieden in de EU te steunen en de economie uit het slop te trekken. 500 miljard daarvan zou als subsidies worden verdeeld en de rest als leningen.

Nederland fel tegen verstrekken subsidies zonder hervormingen

Juist om dat laatste punt staat Nederland dit weekend in de schijnwerpers. Samen met Oostenrijk, Denemarken en Zweden wil Den Haag dat het herstelfonds wordt gebruikt om hervormingen door te voeren in voornamelijk Zuid-Europese landen.

"Wij vragen aan die landen: doe er nou alles aan om bij een volgende economische crisis het probleem zelf te kunnen oplossen. Dan heb ik het over hervormingen op de arbeidsmarkt, met de pensioenen et cetera", zegt Rutte vrijdag tegen NOS.

Rutte over mogelijk akkoord: 'Je weet het nooit'

De premier zegt bij aanvang van de top "niet optimistisch" te zijn over het komen tot een akkoord. "Maar je weet het nooit. Niemand zit erop te wachten om nog een keer bij elkaar te komen", aldus Rutte vrijdag.

De afgelopen weken heeft de premier enkele Europese regeringsleiders ontvangen in Den Haag, onder wie de Spaanse premier Pedro Sánchez en zijn Portugese evenknie António Costa. Deze landen zijn juist voor een ruimer coronaherstelfonds en voor zoveel mogelijk subsidies zonder hervormingen.

Rutte zei vorige week in de Tweede Kamer "niet vrolijk" te worden van die gesprekken, vanwege de weerstand tegen de strenge voorwaarden. "Dan val je vanzelf weer terug op de leningen", aldus de premier. De Europese top zal tot en met zaterdag duren.