RUSLAND-Het coronavirus krijgt meer vat op Rusland. Terwijl woensdag miljoenen inwoners eigenlijk moesten stemmen over een grondwetswijziging, waarmee president Vladimir Poetin in theorie tot 2036 aan de macht kan blijven, moet iedereen nu thuisblijven. De focus is verschoven naar het doorbreken van de stroom van desinformatie: misleidende, rooskleurige berichten over het virus vanuit de eigen regio's.
De laatste drie dagen maakte het uitgestrekte land melding van bijna 16.000 nieuwe bevestigde besmettingen, waarmee het totaalaantal steeg tot 58.000. Vermoedelijk is een veel groter deel van de 150 miljoen inwoners besmet, maar Moskou wordt gehinderd in het creëren van een realistisch overzicht, doordat de overige 84 deelgebieden vakkundig "de kop in het zand steken".
Dat beeld werd eerder geschetst door The New York Times en woensdag bevestigd door Rusland- en Oekraïnekenner Nicolaas Kraft van Ermel, in gesprek met NU.nl.
Moskou voert een gedecentraliseerd beleid en laat regiobesturen zelf de aanpak tegen het coronavirus bepalen. Zij lijken echter vooral bezorgd over mogelijke negatieve berichtgeving van bijvoorbeeld toenemende ziektegevallen in hun gebied. Kraft van Ermel: "Dat past binnen de Russische politieke cultuur: men doet eerst alsof er niets aan de hand is en het probleem niet bestaat."
Het speelt het coronavirus in de kaart, dat zich ongestoord verspreidt, terwijl Moskou potentiële gevarenzones niet op de radar krijgt.
De miljoenenstad is zelf aangemerkt als epicentrum van de uitbraak in het land. Woensdag nam een speciaal gebouwd coronaziekenhuis de eerste patiënten op, aldus The Moscow Times. De laatste dagen zou twee derde van alle nieuwe besmettingen echter buiten Moskou zijn waargenomen.
Volgens The New York Times is de woede van Poetin gewekt, die foeterde dat regio's nalatig waren geweest in het informeren van Moskou. Poetin greep meerdere keren in, beval het hele land om thuis te blijven en schrapte de jaarlijkse militaire parade waarmee het einde van de Tweede Wereldoorlog wordt herdacht. In de zwaar getroffen regio Komi werd de gouverneur uit zijn functie gezet.
Kraft van Ermel meent dat een regionale aanpak in Rusland een zekere logica heeft. "Rusland is immers oneindig veel groter dan Nederland, met bijbehorende regionale verschillen." De periode waarin slecht nieuws niet bestaat, houdt volgens hem niet altijd aan. "Ooit moet je actie ondernemen. Die fase breekt nu aan."
Moskou wordt ook gehinderd door een gebrek aan middelen. Er zouden te weinig beademingsmachines en mondkapjes zijn, middelen die eerder nog in opmerkelijk grote getale naar Italië en de Verenigde Staten werden gestuurd.
"Het is niet duidelijk welke prijs Rusland daarvoor bij de ontvangers gaat vragen in de toekomst", aldus Kraft van Ermel. Hij speculeerde al eerder in gesprek met NU.nl dat het mogelijk een zet was om Europese landen tegen elkaar op te zetten.
Poetin zal vooral geïrriteerd zijn door de timing van de virusuitbraak, vertelt de aan de Rijksuniversiteit Groningen gelieerde historicus. "Hij had de kans om de grondwetswijziging op een rustig moment erdoorheen te loodsen. Straks zit je in een heel nieuwe situatie." Een nieuwe datum voor het referendum moet nog worden gekozen, maar is zwaar afhankelijk van de strijd tegen het coronavirus, aldus de regering.