De klimaatvraag van vorige week keek naar de ontwikkeling van de mondiale CO2-uitstoot, die begint af te vlakken (maar nog niet daalt). Op NUjij stelde een lezer daarop de vraag: "Wat is eigenlijk de gemiddelde uitstoot per persoon en wat zijn de verschillen per land?"
Heleen de Coninck geeft antwoord. Zij onderzoekt internationaal klimaatbeleid aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Een gemiddeld mens op aarde stoot op jaarbasis ongeveer 4,4 ton CO2 uit, vertelt De Coninck, die voor de cijfers verwijst naar het Internationaal Energie Agentschap (IEA). Dit zijn alleen de emissies van energie en industrie, niet die van landgebruik en niet van broeikasgassen die anders zijn dan CO2, voegt ze er gelijk aan toe.
Over het algemeen is de uitstoot per inwoner in rijke landen veel hoger dan in arme landen. Een gemiddelde inwoner van de 36 rijkste landen stoot tweemaal zoveel uit als het wereldgemiddelde: 8,9 ton per jaar.
Zie ook: CO2 is gelijk gebleven, hoe kan Nederland dan toch klimaatdoel halen?
Een Nederlander zit daar met ruim 9 ton net boven. Een gemiddelde Noor stoot 6,6 ton uit, vergelijkbaar met een inwoner van China. "Terwijl Noorwegen veel welvarender is dan China. Het verschil is dat elektriciteit en huizenverwarming in Noorwegen uit waterkracht komt en in China nog veelal uit steenkool."
Ook opvallend: de uitstoot per hoofd van de bevolking is in rijke landen in de afgelopen veertig jaar gemiddeld iets gedaald, terwijl die van arme landen is gestegen. "De daling in rijke landen komt vooral doordat we efficiënter met energie omgaan en omdat steenkool en bruinkool zijn vervangen door aardgas. De stijging in de arme landen komt door de sterke economische groei", zegt De Coninck.
Maar in die groep zijn de onderlinge verschillen groot. Landen als China hebben een stormachtige groei doorgemaakt. "Dat heeft honderden miljoenen mensen uit de armoede bevrijd, maar daarbij is de uitstoot per inwoner verviervoudigd. In 1986 lag die in China nog op 1,6 ton CO2 per hoofd, net zoveel als India nu."
Zie ook: Klimaatvraag: heeft de CO2-uitstoot zijn hoogste punt bereikt?
Qatar spant volgens De Coninck de kroon: op jaarbasis stoot het land ruim 30 ton CO2 uit per hoofd van de bevolking. Oorzaak: de olie- en gasindustrie in de Golfstaat. Maar is dat dan ook de uitstoot van de inwoners? Daar worden de cijfers lastiger.
"De 'energiegerelateerde emissies per capita' zoals de uitstoot per inwoner wordt aangeduid, zijn de binnenlandse CO2-uitstoot gedeeld door het aantal inwoners. Dat is niet altijd representatief voor de hoogte van de consumptie van inwoners", aldus de klimaatwetenschapper.
"De uitstoot van geïmporteerde spullen die je koopt, wordt bijvoorbeeld niet meegeteld. Als je elektronica uit Zuid-Korea komt en je kleding uit Bangladesh, wordt de uitstoot van die productie aan de inwoners van Zuid-Korea en Bangladesh toegerekend."
De CO2-uitstoot van internationale lucht- en scheepvaart zit ook niet in de cijfers: jaarlijks ongeveer 0,17 ton per wereldburger. "Maar daar zijn de individuele verschillen zeer groot. De meeste mensen vliegen niet of heel weinig."
Afrika tot slot? Gemiddeld minder dan 1 ton CO2 per jaar, zegt De Coninck. "Een inwoner van Ethiopië stoot jaarlijks slechts 0,16 CO2 uit. Dat is 1 procent van de uitstoot van een Australiër of Amerikaan. De verschillen tussen landen zijn dus enorm."