Op onregelmatige tijdstippen werken is ongezond, zo blijkt uit meerdere onderzoeken. Toch zijn onregelmatige diensten in sommige vakgebieden onvermijdelijk. Vroeg opstaan, laat naar bed of zelfs nachtdiensten draaien hoort er voor sommige mensen bij. Hoe zorg je nu dat je dan toch een goed slaapritme krijgt? Slaapexpert Floris Wouterson legt uit.
Wouterson werkte jaren geleden in de financiële sector en voelde dat zijn lichaam veel moeite had met zijn onregelmatige werk. Hij besloot zich te gaan verdiepen in zijn gezondheid en schreef uiteindelijk het boek Super slapen, waarin hij tips geeft aan mensen die moeite hebben met het vinden van een gezond slaapritme.
De slaapexpert stelt voorop dat onregelmatigheid altijd ongezond zal blijven, ondanks een paar trucs die toegepast kunnen worden om het slapen makkelijker te maken. "Je hormoonhuishouding wordt in de war geschopt en je immuunsysteem wordt aangetast."
Volgens Wouterson is opstaan op een vast tijdstip eigenlijk essentieel. "Ik geef mensen vaak als tip om op een vrije dag, dus bijvoorbeeld ook in het weekend, niet te lang in bed te blijven liggen. Als je in het weekend besluit om wéér op een compleet andere tijd op te staan, ontregel je voortdurend je biologische klok."
De slaapexpert adviseert ook korte dutjes om in totaal toch aan genoeg slaapuren te komen. "Een powernap geeft je hersenen niet evenveel rust als langdurige slaap, maar toch kun je zo je lichaam laten uitrusten."
Verder is licht volgens Wouterson een belangrijke factor. Hij adviseert bijvoorbeeld om tijdens een avond- of nachtdienst een uv-lamp aan te zetten, zodat je toch daglicht ziet. "Als het al licht is als je van je werk naar huis rijdt, zou je ook een zonnebril op kunnen zetten om dan het licht voor je ogen te dimmen. Ga als je thuis bent in een volledig donkere kamer liggen, zo kan je lichaam het beste uitrusten."
Sandra Arissen (51) begon meer dan 33 jaar geleden met haar werk in de zorg en werkt sindsdien onregelmatig. Zo draait ze nog steeds een aantal nachtdiensten per jaar. "Momenteel gaat het meestal om twee nachtdiensten achter elkaar. Naarmate ik ouder werd, merkte ik dat nachtdiensten toch hun tol begonnen te eisen. Ik had zelfs een periode dat ik erg misselijk werd tijdens een nachtdienst. Ik at door het veranderde ritme 's nachts niets. Toen ik dit veranderde, kon ik het veel beter volhouden."
Arissen probeert als ze thuiskomt vaak nog iets kleins te eten en dan haar bed in te duiken. "Ik verdeel mijn slaap tijdens nachtdiensten in tweeën. Ik slaap eerst in de ochtend tot ongeveer 13.00 uur, en na het eten pak ik vaak nog een uurtje. Zo slaap ik toch enigszins genoeg uren, maar gooi ik mijn ritme niet compleet om."
Kelly van der Wal (28) werkt als freelance danseres, zangeres en hostess en werkt ook op onregelmatige tijdstippen. "Soms moet ik om vier uur opstaan voor een klus en ben ik tot laat van huis", aldus Van der Wal. Om ondanks haar wisselende werktijden een ritme vast te houden, probeert ze streng voor zichzelf te zijn. "Ik ben iemand die wel veel slaap nodig heeft, maar ik probeer toch om iedere dag rond 9.00 uur op te staan."
Volgens slaapexpert Wouterson is er nog iets wat essentieel is. "Luister naar je lichaam en praat goed met je werkgever. Als je merkt dat de onregelmatigheid je te veel wordt, geef dit dan aan. Zo kan er gekeken worden naar een oplossing."
Van der Wal werkt echter voor zichzelf en moet zo zelf bepalen of een klus binnen haar schema past. "Bij mij gaat het echt om presteren; als ik te weinig slaap, slaat dat op mijn stem. Ik kijk dus per opdracht of ik genoeg kan uitrusten om te presteren, ik ben hier voor mezelf echt streng in."
