Metro en Het Laatste Nieuws schreven in januari dat volgens wetenschappers suiker net zo verslavend is als drugs. NUcheckt bekeek wat hiervan klopt.
Metro publiceerde op 18 januari een stuk met de volgende kop: "Suikerroes is vergelijkbaar met shot harddrugs". In het bijbehorende artikel wordt uitgelegd dat volgens onderzoekers suiker het beloningssysteem in de hersenen op dezelfde manier beïnvloedt als drugs. Dit schreven naast Metro, ook Margriet, Het Laatste Nieuws en Vance. Maar heeft suiker echt een vergelijkbaar effect?
De berichten zijn gebaseerd op een Deens onderzoek uit 2019. De onderzoekers wilden weten wat suiker met het brein doet. Om dit te onderzoeken voerden ze zeven minivarkens twaalf dagen suikerwater.
Louk Vanderschuren, hoogleraar Neurobiologie van Gedrag aan de Universiteit Utrecht, legt uit dat dit experiment laat zien wat er gebeurt als varkens voor het eerst in hun leven suiker krijgen. "Dat is bij mensen eigenlijk niet te onderzoeken."
De varkens bleken het drinken van suikerwater de eerste keer enorm fijn te vinden; het beloningssysteem in het brein van de varkens werd sterk geactiveerd. Toen de varkens vaker suikerwater dronken, paste het brein zich aan, waardoor de reactie op suiker minder heftig werd. "Op de eerste dag is suiker niet alleen superlekker, maar ook nieuw; na twaalf dagen is het niet meer nieuw, maar wel nog lekker", aldus Vanderschuren.
Wat deze bevinding precies betekent, is nog niet duidelijk. Vanderschuren benadrukt dat het onderzoek relatief klein was en er niet onderzocht is hoelang het effect van suiker aanhoudt.
"Misschien zijn de effecten van dagelijks suikerwater drinken op het brein na een paar dagen weer verdwenen. Veranderingen in het brein zijn bovendien niet per definitie zorgelijk."
We weten volgens Vanderschuren op basis van eerder onderzoek al wel dat suiker een tijdelijk effect heeft op het brein van mensen. "Alle activiteiten die goed zijn voor de overlevingskansen van de menselijke soort, zoals eten en seks, activeren het beloningssysteem in het brein."
"Wat we zien bij verslavende middelen is dat ze een direct effect hebben op het beloningssysteem, en het effect vaak ook nog eens veel sterker is dan bij natuurlijke activatie. De ervaring die genotsmiddelen bij mensen oproepen zijn ook intenser; harddrugs nemen is een veel heftigere ervaring dan een suikerspin eten."
Alcohol en drugs kunnen volgens Vanderschuren voor meerdere en langdurige veranderingen in het brein zorgen. "Niet alleen het beloningssysteem wordt beïnvloed, er vinden bij regelmatig gebruik van verslavende middelen bijvoorbeeld ook veranderingen plaats die ervoor zorgen dat de impulscontrole voor langere tijd minder wordt. Er zijn geen aanwijzingen dat suiker voor dit soort ingrijpende veranderingen zorgt."
Is suiker dan helemaal niet verslavend? Vanderschuren legt uit dat van geen enkel specifiek voedingsmiddel, zoals vet, suiker en zout is aangetoond dat het verslavend is. "Er zijn wel aanwijzingen dat mensen met een zogeheten binge eating disorder gedrag vertonen dat lijkt op verslaving." Dit is een eetstoornis die bij minder dan 1 procent van de mensen voorkomt en waarbij mensen dwangmatig in korte perioden veel eten. "Mensen ervaren hierbij, net zoals bij een verslaving, weinig controle over hun gedrag."
Maar, over het algemeen is volgens Vanderschuren de drang om te willen eten niet te vergelijken met een verslaving. "Heel weinig mensen zetten hun baan of relatie op het spel om meer te kunnen eten."
Het klopt dat suiker, net zoals verslavende middelen, invloed heeft op het beloningssysteem van het brein. Dit is niet heel verbazingwekkend, het beloningssysteem van de mens wordt ook geactiveerd door bijvoorbeeld vet of zout eten, seks en sociaal contact.
Maar, het effect van suiker is niet vergelijkbaar met dat van alcohol en drugs. Deze middelen hebben meer en langdurigere effecten dan suiker.