Democratische voorverkiezingen in Iowa: dit zijn de grootste kanshebbers

De eerste Democratische voorverkiezingen voor de presidentsverkiezingen van november vinden maandag plaats in Iowa. Een overwinning in die kleine staat kan kandidaten een flinke oppepper voor de rest van hun campagne geven.

Iowa is een kleine staat en heeft niet veel kiesmannen te vergeven. De bevolking is voor ongeveer 90 procent wit, relatief verouderd en weinig stedelijk. Iowa vormt dus geen goede demografische afspiegeling van de Verenigde Staten (of de Democratische Partij) als geheel.

Toch zijn de voorverkiezingen in Iowa belangrijk. Vooral omdat het de eerste zijn - en dat is al sinds 1972 zo. Winst in Iowa betekent een onmiddellijke boost voor de geloofwaardigheid van een kandidaat. Ook de media kijken massaal mee, dus wie in Iowa wint, kan zich verheugen op veel publiciteit.

Dit zijn de vier Democraten die de hoogste ogen gooien:

Bernie Sanders, 78

Democratisch socialist. Presidentskandidaat in 2016. Oud-burgemeester van Burlington (Vermont). Sinds 1990 in het Huis van Afgevaardigden en sinds 2006 in de Senaat (als onafhankelijk senator aangesloten bij de Democratische fractie). Gaat momenteel aan kop in de meeste peilingen in Iowa.

Kracht: Sanders groeide uit van een relatief onbekende politicus tot het symbool van revolutionair links. Hij is heel consistent in zijn standpunten. Als populist neemt Sanders het politieke en economische establishment op de korrel: hij wil dat rijkdom eerlijker wordt verdeeld. Sander belooft onder meer een verhoging van het wettelijk minimumloon, een sociale ziektekostenverzekering voor iedereen en gratis hoger onderwijs. Hij is vooral populair onder jongeren.

Kwetsbaarheden: Socialisme is nog steeds een woord dat veel Amerikanen angst aanjaagt, ook gematigde Democraten. Sanders' steun voor radicaal-linkse regimes in Zuid-Amerika ligt politiek gevoelig.

De senator uit Vermont maakte het Hillary Clinton knap lastig tijdens de voorverkiezingen in 2016. Er zijn Democraten die hem verwijten Donald Trump de overwinning te hebben bezorgd, en Democraten die vinden dat Sanders werd gepiepeld door hun partij; Trump stookt die interne verdeeldheid graag aan.

Net als Joe Biden is Sanders geen piepkuiken meer. Hij onderstreepte dat door tijdens de campagne een hartaanval te krijgen - korte tijd later was hij alweer op pad.

Joe Biden, 77

Vicepresident onder Barack Obama en twee keer eerder presidentskandidaat. Zat bijna veertig jaar in de Senaat voor de staat Delaware. Ligt in de peilingen in Iowa enkele (procent)punten achter op Sanders. Hij is nog steeds de favoriet, omdat aanhangers van andere gematigden, zoals Amy Klobuchar, zich achter hem kunnen scharen als hun eerste voorkeur afvalt.

Kracht: Biden is een politieke veteraan, geldt als het zwaargewicht aan de gematigde kant van de Democratische Partij en vertegenwoordigt de status quo: hij legt in zijn campagne het zwaartepunt op het verslaan van Trump en belooft de lijn die onder Obama werd gevolgd door te zetten. Biden geniet een grote naamsbekendheid en is vooral populair onder oudere en zwarte kiezers.

Kwetsbaarheden: In zijn lange politieke carrière steunde Biden initiatieven die anno 2020 omstreden zijn, zoals strengere straffen voor drugsmisdrijven (waardoor de zwarte bevolking onevenredig hard getroffen werd en de gevangenispopulaties de lucht in schoten) en de Irakoorlog.

Bidens hoge leeftijd is hem onderhand aan te zien. Hij stond al bekend om zijn versprekingen, maar nu raakt hij af en toe midden in een zin de draad kwijt of gebruikt hij zwaar verouderde verwijzingen ("Zet 's nachts de platenspeler aan" om de vocabulaire van kinderen te verbeteren, adviseerde hij tijdens een debat). Trump noemt hem 'Sleepy Joe'.

Elizabeth Warren, 70

Hoogleraar rechtsgeleerdheid aan Harvard. Stond aan de wieg van het overheidsbureau voor de bescherming van consumenten op de financiële markten. Sinds 2013 in de Senaat voor de staat Massachusetts. Maakte enige tijd geleden een flinke opmars in de peilingen, maar hield dat niet vol.

Kracht: Warren en Sanders lijken politiek erg op elkaar - de twee zijn ook goed bevriend - maar Warren noemt zichzelf wél een kapitalist. Ze onderscheidt zich met haar vele, tot in detail uitgewerkte beleidsvoorstellen en wil de volgens haar onevenredige macht van miljardairs, bankiers, Wall Street en Big Tech breken. Warren komt uit een Republikeins nest en hamert erop dat haar plannen ook Republikeinen kunnen aanspreken. Ze doet het vooral goed bij hoogopgeleiden en vrouwen.

Kwetsbaarheden: Warren ging prat op haar Amerikaans-indiaanse bloed (Cherokee), maar een DNA-test toonde aan dat er niet veel van door haar aderen stroomt. Het werd een pr-nachtmerrie waar president Trump grif op inspeelde. Hij doopte haar 'Pocahontas'. Dat (en een dosis ouderwets seksisme onder kiezers) werpt de vraag op of zij wel tegen hem is opgewassen.

Pete Buttigieg, 38

Oud-burgemeester van South Bend (Indiana), Afghanistanveteraan. Gaat in de peilingen in Iowa gelijk op met Warren, op geruime afstand achter Sanders en Biden.

Kracht: De openlijk homoseksuele 'Mayor Pete' presenteert zich als een man van de nieuwe generatie, een alternatief voor zijn rivalen die de zeventig zijn gepasseerd en de vastgeroeste partijpolitiek. Buttigieg heeft hervorming van het Hooggerechtshof tot belangrijke pilaar van zijn campagne gemaakt: hij wil het aantal rechters uitbreiden en een aantal van hen bij toerbeurt aanstellen. Zo moet de politieke invloed op het Hof worden teruggedrongen. Buttigieg is een bijzonder getalenteerde fondsenwerver en een uitstekende spreker. Hij is populair onder witte ouderen en veteranen.

Kwetsbaarheden: Buttigieg mag dan een millennial zijn en dat veelvuldig benoemen, jongeren moeten niet veel hebben van zijn gematigde en wat kleurloze verkiezingsprogramma.

Verder speelt zijn gebrek aan ervaring hem parten. Het burgemeesterschap van een kleine studentenstad (South Bend heeft zo'n 100.000 inwoners) wordt niet door iedereen beschouwd als een geschikte opmaat naar het machtigste ambt ter wereld.

Bovendien was Buttigieg als burgemeester wel goed voor het bedrijfsleven in zijn stad, maar deed hij weinig voor minder welvarende inwoners, onder wie veel zwarte Amerikanen.

Iowa is een van de staten waar de kiesmannen tijdens voorverkiezingen niet worden verdeeld na een reguliere stembusgang, maar na zogeheten caucussen.