Samen lunchen op kantoor is niet alleen gezellig, maar ook goed om de samenwerking te verbeteren. Als werkgever stimuleren dat mensen samen eten, lijkt daarmee een goed idee. Daar is echter wel iets op af te dingen. "Te erg de nadruk leggen op het elkaar aardig moeten vinden, kan alleen maar averechts werken", meent gedragsonderzoeker Kevin Kniffin.
Of het nou een bammetje achter je bureau is of een uitgebreide maaltijd met collega's, lunchen tussen de middag doen we allemaal. Om van de nood een deugd te maken, wordt er vaak samen met collega's aan tafel gegeten. Een goed moment om bij te kletsen over je weekend of over dat ene nieuwe project.
Maar het is niet alleen gezellig. Samen lunchen bevordert ook de samenwerking, zo blijkt uit onderzoek van de Amerikaanse Cornell University in 2016. Gedragsonderzoeker Kniffin en z'n team volgden 395 brandweerlieden binnen 13 kazernes. Samen lunchen was niet verplicht, maar in de helft van de gevallen wel de norm. Wat bleek? Brandweerlieden die samen lunchten, konden beter samenwerken dan degenen die apart van elkaar hun spijs nuttigden.
“Lunchen werkt beter dan uitstapjes. Je leert elkaar beter kennen, zonder je vrije tijd eraan kwijt te zijn.”
Kevin Kniffin, gedragsonderzoeker
Teambuildingactiviteiten, bedoeld om collega's samen te laten werken, zijn vaak gericht op momenten ná werktijd. "Dat brengt veel kosten met zich mee en bovenal vraag je behoorlijk wat van je medewerkers om in hun vrije tijd dingen te doen met collega's", legt Kniffin uit. "Samen lunchen lijkt daar een goede brug tussen te slaan: je leert elkaar beter kennen, zonder je vrije tijd eraan kwijt te zijn."
Veel bedrijven maken er dan ook gretig gebruik van. Tegen een kleine vergoeding regelen werkgevers de lunch en in kantines kunnen medewerkers tegen een lagere prijs hun versnaperingen halen. "Op die manier moedigen werkgevers hun mensen aan om samen aan tafel te schuiven", aldus Kniffin. Bedrijven hopen daarmee goed werkgeverschap te tonen of collega's samen te brengen, maar er is weinig wetenschappelijk onderzoek naar wat bedrijven er precies voor terugkrijgen.
Ook de resultaten van Kniffin en zijn collega's vragen om meer onderzoek. "De brandweerlieden zijn een uitzonderlijke groep. Het gaat vaak letterlijk over leven of dood, dus samenwerking is heel belangrijk." Er zal eerst vergelijkbaar onderzoek naar andere beroepsgroepen gedaan moeten worden voordat duidelijk kan worden hóé goed mensen samenwerken. "Maar dat het beter wordt, dat is duidelijk."
Een van de zwaktes van de studie is dat het ging om een vragenlijst waarin gevraagd werd naar de samenwerking. Maar er is geen antwoord gekomen op de vraag of de samenwerking is verbeterd doordat de collega's samen eten of dat zij juist vaker samen eten omdat ze elkaar graag mogen en daarom beter samenwerken. "Door andere groepen te testen, kun je zien of het ook voor andere groepen geldt."
Toch heeft niet iedereen zin in al die drukte aan de lunchtafel. Uit onderzoek van de University of Toronto bleek dat het vooral belangrijk is om iedereen zijn eigen keuze te laten maken. Zo'n 150 medewerkers werden twee weken lang gevraagd naar hun lunchgewoontes en hoe zij zich daarover voelden. Vooral het geforceerde karakter van samen eten kostte de nodige energie. Geef medewerkers daarom de keuze: wil je samen aan tafel en in geuren en kleuren over je weekend vertellen? Wees welkom. Liever alleen in een hoekje? Ook goed.
“Sommige mensen zien collega's als hun vrienden, anderen als mensen met wie ze samenwerken.”
Kevin Kniffin, gedragsonderzoeker
Kniffin (die niet bij het laatstgenoemde onderzoek betrokken was) benadrukt dat werkgevers er goed aan doen om samen lunchen weliswaar te stimuleren, maar niet te forceren. "Sommige mensen zien collega's als hun vrienden, anderen als mensen met wie ze samenwerken. Maar te erg de nadruk leggen op het feit dat je elkaar aardig moet vinden om goed samen te kunnen werken, dat kan alleen maar averechts werken."
Wel heeft het samen lunchen in ieder geval één groot voordeel: door met een hele groep samen te eten, lijkt roddelen minder voor te komen. "Mensen zijn samen, dus zal er vooral met en niet over elkaar gepraat worden", aldus Kniffin, die in 2010 ook onderzoek naar dit onderwerp deed. Maar dat het niet aan de eettafel gebeurt, betekent niet dat het minder voorkomt. Het kopje koffie of het wandelrondje ná de lunch kunnen immers nog steeds gebruikt worden om over collega's te roddelen.