Niet iedereen kijkt uit naar de feestdagen, voor sommigen is het familiekerstdiner iets om tegenop te zien. Speciaal voor die groep mensen vertellen twee familiemediatoren hoe je de maaltijd overleeft zonder kleerscheuren.
Je schoonzus maakt er een sport van om commentaar te geven op jou en je zus. Je moeder verwijt je broer dat hij alleen maar wijn zit te tanken en verder niets uitvoert. Het klinkt misschien als een doodnormale familie, het kan er tegelijkertijd voor zorgen dat je het traditionele kerstdiner met de familie liever aan je voorbij laat gaan.
Een goede voorbereiding is het halve werk, vindt mediator Herman Schaeffer. "Zorg dat je je voordat je vertrekt goed voelt over jezelf, zowel mentaal als fysiek. Vertel jezelf bijvoorbeeld dat jij niet het probleem bent. Je bent een fijn persoon en gaat niet naar het diner om je gelijk te halen."
Als je bovendien uitgerust bent en je er verzorgd uitziet, voel je je beter en zelfverzekerder. "Dat helpt enorm", aldus Schaeffer. "Als je moe en geprikkeld aankomt, zit je zo op de kast. En dat wil je juist voorkomen."
“Verwachtingen zorgen voor een enorme lading, haal die lading eraf.”
Jolanda Elferink, mediator
Vooraf kun je volgens hem ook beter gewoon accepteren dat het misschien geen leuke middag of avond gaat worden. "Dat is dan maar zo", zegt Schaeffer. "Wat heel goed kan helpen is dat je iets leuks hebt om naar uit te kijken. Dus plan bijvoorbeeld de volgende dag een etentje met je beste vrienden."
Mediator Jolanda Elferink is het met Schaeffer eens: "Hang vooral niet te veel gewicht aan het kerstdiner. Het hoeft niet gezellig en perfect te zijn. Door allerlei verwachtingen zit er een enorme lading aan dit soort bijeenkomsten. Haal die lading eraf."
Tijdens het diner zelf zal je ongetwijfeld verschillende uitdagingen tegenkomen. "Bedenk dat je altijd een keuze hebt, hoe je reageert op een bepaalde opmerking", legt mediator Elferink uit. "Wacht een paar seconden, haal diep adem en relativeer."
Schaeffer vult haar aan: "In dit soort situaties gaat het vaak om jij-boodschappen. Iemand heeft een opmerking over jou. Het is goed om te beseffen dat dit soort opmerkingen juist over die persoon zelf gaan. Ga jezelf daarom niet verdedigen."
Twee andere manieren van conflicthantering zijn 'toegeven' (doen wat de ander wil om de relatie goed te houden) en 'een compromis sluiten'. Elferink: "Bij verwijten over de taken tijdens het kerstdiner kun je als compromis voorstellen: als jij nou even koffie zet, dan ruim ik de tafel af."
Ontstaan er toch wat meer irritaties, reageer dan vanuit je zelf, zonder de ander verwijten te maken, stelt Elferink voor. "Zeg bijvoorbeeld: ik ben erg geschrokken toen je net zo tegen me uitviel. Hiermee de-escaleer je de boel. Dat werkt bijna altijd."
Zie ook: Niet iedereen viert Kerst met familie: 'Ruzies gaan vaak over erkenning'
Voor als er echt ruzie dreigt, bijvoorbeeld over de verdeling van de zorgtaken binnen de familie, dan kun je volgens Elferink het beste op de volgende manier reageren: "Stel: je schoonzus doet wekelijks de was voor je moeder en verwijt jou dat jij het nooit doet. Zeg dan: ik merk aan je dat je het kwijt moet. Zal ik je morgen even bellen om er verder over te praten? Dan kunnen we meteen afspreken wanneer ik de was een keer van je overneem."
Hiermee zorg je dat de ander zich gehoord voelt. "In zo'n geval heeft negeren weinig zin. Sterker nog: het zou het alleen maar erger maken", aldus Schaeffer.
Wat je volgens de mediators ook beter niet kunt doen: discussiëren (dus begin liever maar niet over de boerenprotesten of de stikstofcrisis), diep graven naar andermans gevoelens, emoties negeren of juist overnemen.