De bouwsector loopt de komende vijf jaar zo'n 14 miljard euro aan omzet mis, doordat de uitstoot van stikstof verder ingeperkt moet worden na een uitspraak van de Raad van State (RvS). Dat voorspelt het economisch bureau van ABN AMRO in een donderdag verschenen rapport.
Vooral de wegenbouw zou flink last krijgen van de inperking. Het is door het besluit van de RvS onzeker of 9 miljard euro aan projecten kunnen doorgaan.
Dat geldt ook voor spoorbouw-, hoofdvaarwater-, weg-, en luchthavenprojecten die gepland stonden. Het is eveneens onduidelijk of bepaalde projecten van gemeenten, provincies en waterschappen uitgevoerd kunnen worden. Hier zijn honderden miljoenen euro's mee gemoeid, stelt ABN.
Door het in mei genomen besluit over stikstof moeten geplande projecten opnieuw worden beoordeeld. Als bij een project stikstof wordt uitgestoten, moet worden aangetoond dat dit geen significant effect heeft op omliggende natuurgebieden die al zeer belast worden door stikstofuitstoot. Als dat wel het geval is, moet een projectontwikkelaar bewijzen dat een project onmisbaar is.
De kans is dan ook groot dat veel projecten worden afgewezen. Stikstof komt namelijk vrij bij verbrandingsprocessen en de voornaamste bronnen van de uitstoot zijn verkeer, industrie en landbouw.
De woningbouw, die het door personeelstekort toch al moeilijk heeft, kan flink in de knel raken, voorspelt het economisch bureau. De bouw zou zelfs volledig tot stilstand kunnen komen door de inperking. "Hierdoor wordt het doel van de Rijksoverheid om 75.000 nieuwe woningen per jaar te bouwen, niet gehaald", aldus de onderzoekers.
Bouwers zouden hierdoor jaarlijks mogelijk zo'n 1 miljard euro omzet mislopen. Met name op de plekken met een woningoverschot zouden projecten minder gemakkelijk doorgang vinden.
Om de gevolgen van de stikstofuitspraak te beperken, zou tijdens de bouw de uitstoot kunnen worden verlaagd. Dit kan bijvoorbeeld bereikt worden door elektrische werkbouwtuigen in te zetten. Emissieloos bouwen is nog lastig, maar het beperken van de uitstoot is wel te doen, aldus Madeline Buijs, sectoreconoom Bouw en Vastgoed bij ABN AMRO.
Voor de wegenbouw zou verder een zogenoemde ADC-toets gedaan kunnen worden. Hierbij moet worden aangetoond dat er voor een project "een dwingende reden van openbaar belang" is, er geen alternatieve oplossingen zijn en er gecompenseerd wordt voor de uitstoot. Als aan deze voorwaarden wordt voldaan, mag een project alsnog doorgaan.
Een dergelijke toets is voor woningbouw lastiger, stelt ABN: "Vooral omdat het moeilijk is een nieuwbouwproject aan te merken als project van dwingend openbaar belang."