Even snel een vruchtensapje kopen om aan je dagelijkse hoeveelheid fruit te komen, is dat een goed idee? Of kun je beter een los stuk fruit eten?
"Er zit nog een gezond imago aan vruchtensappen, maar dat moet veranderen", zegt voedingswetenschapper Trudy Voortman. "Want een sapje is gewoon een suikerhoudende drank. Veel goede voedingstoffen zitten er niet meer in, maar de suiker zit er nog wel in. En dan heb ik het gewoon over pure vruchtensappen en smoothies uit de supermarkt."
De belangrijkste reden om sap te laten staan, is suiker. Voortman: "Er wordt maar twee stuks fruit per dag geadviseerd, meer is niet beter. In een flesje sinaasappelsap zitten zo'n vier of vijf sinaasappels, dat is bij elkaar zo'n tien suikerklontjes. Door vruchtensap te drinken, krijg je ongemerkt heel veel suikers binnen."
Omdat sap minder verzadigt dan fruit eten, drink je er snel te veel van. "Al die suikers uit dranken kunnen leiden tot overgewicht en diabetes type 2."
“Smoothies en sappen tellen niet mee voor je dagelijkse fruitinname” - Trudy Voortman, voedingswetenschappe
"Fruit moet je niet vervangen door sap", zegt het Voedingscentrum. "Het is niet bewezen dat sap of geblenderd fruit drinken dezelfde gezondheidseffecten heeft als het eten van los fruit. We scharen vruchtensap onder een suikerhoudende drank en die moet je zo min mogelijk drinken."
Fruit wordt gefilterd en verhit
Hoe kan het dat een geperste variant inboet op gezondheid? "In het bewerkingsproces gaat van alles verloren", vertelt Voortman. "Dit verschilt per product en proces, maar er is altijd verlies ten opzichte van fruit. Door het sap te filteren, gaan er vezels verloren. Door het te verhitten, is er vitamineverlies. Vooral vitamine C gaat flink achteruit."
“In een glas fruitsmoothie van 250 milliliter zitten al gauw zeven suikerklontjes” - Trudy Voortman, voedingswetenschapper
Bij gepureerd fruit en in fruitsmoothies zit vaak wel het hele stuk fruit in het product, voegt het Voedingscentrum toe. "Daar zitten dan meer vezels in." Maar ook smoothies worden onder de suikerhoudende drank geschaard en staan niet in de Schijf van Vijf. "In een glas fruitsmoothie van 250 milliliter zitten al gauw zeven suikerklontjes."
Voor wie toch graag fruit wil drinken, is zelf een smoothie maken volgens Voortman de beste optie. "Zo heb je het helemaal zelf in de hand, het is verser dan in de supermarkt en je kunt er bijvoorbeeld ook ongeschild fruit in doen. Maar alsnog telt het niet mee voor je dagelijkse fruitinname, omdat er toch verlies is van vezels en je waarschijnlijk meer suiker binnenkrijgt."
Geen fruit gegeten vandaag? "Compenseer dat dan niet met een sapje. Voor die paar gezonde voedingsstoffen die er nog in zitten, hoef je het niet te drinken. Als je wat wil drinken, pak dan water", adviseert Voortman.
'Weinig onderzoek gedaan naar vruchtensap'
Floor Scheffers, docent Voeding en Diëtetiek aan De Haagse Hogeschool, doet promotieonderzoek naar vruchtensappen bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Ze doet specifiek onderzoek naar of vruchtensap wel of niet een alternatief zou kunnen zijn voor het eten van fruit. "Er is nog maar weinig over bekend en er is niet veel wetenschappelijk onderzoek naar gedaan. Daarom kan nog niet worden bepaald of vruchtensap wel of niet een goed alternatief is voor fruit."
In haar meest recente onderzoek komt naar voren dat vruchtensap tot zeven glazen per week een lager risico geeft op hart- en vaatziekten. "Maar stellige conclusies worden nooit op basis van één studie gebaseerd. Momenteel doen we onderzoek naar vruchtensap en het risico op diabetes type 2. Ook daarover is nog weinig bekend."
Tot die tijd is het beter om fruit te eten in plaats van te drinken, stelt Scheffers. "Daarvan is het in elk geval bekend dat het gunstige gezondheidseffecten heeft."
"Het advies van de Gezondheidsraad en daarmee dat van het Voedingscentrum is gebaseerd op het geheel aan onderzoeken", reageert Voortman. "De wetenschap blijft natuurlijk altijd in ontwikkeling, maar tot nu toe wijst het steeds duidelijker naar heel fruit boven sap."