Het Amerikaanse leger heeft een video vrijgegeven waarin volgens het Pentagon te zien is dat leden van de Iraanse Revolutionaire Garde (IRG) een onontplofte kleefmijn van de zijkant van een olietanker halen. Het zou gaan om een van de twee tankers die donderdag beschadigd raakten bij een aanval in de Golf van Oman.
Incidenten Straat van Hornuz
Ook werd een foto vrijgegeven waarop de mijn op een van de twee schepen, de Japanse tanker Kokuka Courageous, te zien zou zijn.
De VS houdt Iran verantwoordelijk voor de aanvallen op de twee tankers. De Amerikaanse legertop zegt dat de video aantoont dat de Iraniërs bewijs voor hun betrokkenheid hebben verwijderd. De Amerikaanse torpedojager USS Bainbridge, die in het gebied opereert, zou verschillende Iraanse patrouillebootjes in het gebied rond de getroffen tankers hebben gezien.
Het zou niet de eerste keer zijn dat Iran kleefmijnen gebruikte rond de Straat van Hormuz. Dat gebeurde ook tijdens de 'Tankeroorlog' in de Perzische Golf in 1987 en 1988, die ertoe leidde dat olietankers door de Amerikaanse marine begeleid moesten worden.
De Amerikanen hebben zelf overigens ook geen onbevlekte geschiedenis als het gaat om het in scène zetten van een maritieme aanval om een militaire ingreep te rechtvaardigen. Een Noord-Vietnamese 'aanval' op de torpedobootjager USS Maddox leidde in 1964 tot de eerste bombardementen op Noord-Vietnam. Dat ging de boeken in als het Tonkin-incident.
Iran ontkent achter aanvallen te zitten
Iran beschuldigt de VS van 'Iranfobie' en ontkent elke betrokkenheid bij de aanvallen van donderdag en die op vier andere tankers, die een maand geleden plaatsvonden. Volgens Iran probeert de VS de stabiliteit in de regio en de internationale relaties van Iran te verstoren.
De aanvallen op de tankers vonden plaats op het moment dat de Japanse premier Shinzo Abe in Teheran was voor een bezoek aan grootayatollah Ali Khamenei. De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Javad Zarif, noemde dat op Twitter een "verdacht" toeval. Een van de twee getroffen tankers heeft een Japanse eigenaar. Dat bedrijf noemde het overigens onwaarschijnlijk dat de aanvallers dat wisten; het schip vaart onder een andere vlag.
Militaire kenners zeggen dat de Iraanse Revolutionaire Garde, een paramilitair korps dat niet tot de Iraanse strijdkrachten behoort maar direct onder het gezag van Khamenei staat, inderdaad veel gebruikmaakt van patrouilleboten zoals die in de Amerikaanse video.
Nog onbekend waar tankers door werden getroffen
Er is nog veel onduidelijk over de precieze aard van de aanvallen, bijvoorbeeld wat voor explosieven daarbij werden gebruikt. Aanvankelijk deed een theorie de ronde dat de Kokuka Courageous, die een lading van 25.000 ton methanol aan boord heeft, zou zijn getroffen door een torpedo. De CEO van Kokuka, Yutaka Katada, sloot dat vrijdag op een persconferentie uit en zei dat het schip werd geraakt door "twee vliegende objecten".
"De bemanning heeft ons verteld dat er iets naar het schip kwam vliegen, en dat ze een gat vonden", zei hij. "Daarna waren sommige bemanningsleden getuige van een tweede schot."
De beheerder van het schip, BSM Ship Management, kwam met een ander verhaal. Volgens dat bedrijf verliet de bemanning van de Kokuka Courageous het schip nadat werd vastgesteld dat er brand aan boord was en de zeelieden een niet ontplofte mijn op de romp zagen.
De bemanning van de Kokuka Courageous keerde vrijdag terug naar het schip, dat schade aan de romp opliep. De lading bleef onbeschadigd. De Courageous is nu onder escorte van de Amerikaanse marine op weg naar een haven in de Verenigde Arabische Emiraten, aldus Kokuka-topman Katada.
Het tweede schip, de tanker Front Altair, eigendom van de Noorse rederij Frontline, vloog in brand na een vergelijkbaar incident. Het Iraanse staatspersbureau IRNA meldde donderdag dat de tanker was gezonken, maar Frontline liet weten dat de Altair nog drijft. Het Taiwanese staatsoliebedrijf dat het schip had ingehuurd om een lading nafta te vervoeren, heeft laten weten dat het denkt dat de Front Altair ook werd geraakt door een torpedo.
Straat van Hormuz essentieel voor oliehandel
De betrekkingen tussen de VS en Iran zijn gespannen sinds de VS zich terugtrok uit het atoomakkoord dat in 2015 met Iran werd gesloten. De Amerikaanse president Donald Trump heeft opnieuw sancties ingesteld tegen het regime in Teheran. Op zijn beurt heeft Iran aangekondigd meer uranium te gaan verrijken.
De Amerikanen hebben hun militaire aanwezigheid in de Perzische Golf in de afgelopen maanden flink opgevoerd. Het gebied is strategisch zeer belangrijk; ongeveer een derde van het wereldwijde vervoer van ruwe olie gaat door de Straat van Hormuz.
Het Verenigd Koninkrijk zegt geen reden te hebben om te twijfelen aan de conclusie van de Amerikanen dat Iran achter de aanvallen zit, maar wil eerst eigen onderzoek doen. Duitsland en Frankrijk zijn sceptischer over de Iraanse betrokkenheid. China en Rusland, die samen met Iran deelnemen aan een economische topconferentie in Kirgizië, roepen op tot kalmte en stellen dat oorlog in de regio moet worden voorkomen.