Diverse centrale bankiers hebben deze week aangeven dat het omvangrijke opkoopprogramma van de Europese Centrale Bank (ECB) nu toch echt zijn langste tijd heeft gehad.
Zo liet Peter Praet, hoofdeconoom bij de ECB, weten dat de bijeenkomst op 14 juni cruciaal zal zijn over de toekomst van het kwantitatieve verruimingsprogramma (QE) van de centrale bank.
De boodschap van de ECB aan investeerders toont volgens Bloomberg aan dat de centrale bankiers vastbesloten zijn om door te gaan met de normalisatie van het monetaire beleid en niet terugdeinzen voor de politieke strubbelingen in Italië, de op twee na grootste economie van de regio.
Italiaanse politici
De intreding van een populistische Italiaanse regering, vergezeld met een marktreactie die de rendementen op Italiaanse staatsleningen naar het hoogste niveau in vier jaar duwde, gaf de beleidsmakers zelfs een extra stimulans om het proces te versnellen. Het gevaar dat Italiaanse politici opnieuw voor onrust zorgen in de regio, stimuleert de ECB om snel op te treden voordat de economische omstandigheden verder verslechteren.
"De ECB wil beleggers een les leren, of feitelijk twee lessen. Dat is de boodschap die stilletjes, maar nadrukkelijk deze week uit Frankfurt tevoorschijn komt. Of beleggers bereid zijn te luisteren is een andere zaak", schreef Stephanie Flanders, Bloomberg Economics Senior Executive Editor.
"Mijn eerste reactie op de uitlatingen van Praet was: waarom is er zoveel haast?", zei Gilles Moec, econoom bij Bank of America Merrill Lynch. "Ze willen echter niet het risico lopen dat hun monetaire beleid wordt gegijzeld. Dus ze zeggen dat het voorbij is."
Ramkoers
De Italiaanse premier Giuseppe Conte, een nieuwkomer op het politieke toneel, heeft beloofd de belastingen te verlagen, de pensioengerechtigde leeftijd te verlagen en de voordelen voor de armen uit te breiden, waarmee hij zijn bestedingsplannen op ramkoers zet met de Europese partners.
Terwijl de Italiaanse obligaties en aandelen daalden op dat nieuws na een week van wilde schommelingen, leek de rest van de regio relatief ongedeerd en Praet bevestigde zijn vertrouwen in de "onderliggende kracht" van de economie van de regio.
Dat optimisme, samen met een inflatievooruitzicht dat tekenen van 'vooruitgang' vertoont, zou voldoende moeten zijn om de centrale bank op schema te houden om dit jaar geen obligaties meer te kopen, waarbij beleidsmakers hun eerste formele gespreksronde over dit onderwerp in op 14 juni in Riga zullen houden.
Scepsis van investeerders
Voor de nieuwe populistische regering van Italië wordt daarmee de hoop de kop ingedrukt dat het kwantitatieve versoepelingsprogramma van de ECB de regering zal beschermen tegen de scepsis van investeerders.
"De ontwikkelingen in Italië lijken de ECB niet te belemmeren om dit jaar het programma te beëindigen. We verwachten uiteindelijk dat het programma voor de laatste keer met drie maanden zal worden verlengd met een inkoopbedrag van 15 miljard euro", aldus David Powell en Jamie Murray van Bloomberg Economics.
Vice-premier Luigi Di Maio, de leider van de populistische Vijfsterrenbeweging, zei dat de stijgende rente op de schuld van het land deels het gevolg was van de verminderde aankopen van de centrale bank. Toen uit gegevens deze week bleek dat aankopen van Italiaanse obligaties in mei daadwerkelijk waren gedaald, nam de ECB de ongebruikelijke stap door te verklaren dat dit een gevolg was van haar complexe herinvesteringsbeleid.
Nieuwe kopers
Het vooruitzicht van het einde van het inkoopprogramma van de ECB dit jaar dreigt de Italiaanse obligaties verder te raken. De Italiaanse schuldpapieren behoren tot de grootste begunstigden van het aankoopprogramma van de centrale bank van 2,6 biljoen euro.
Nu de liquiditeit al tekenen van opdroging vertoont, zullen Italiaanse staatsobligaties volgens Commerzbank een aantal nieuwe kopers moeten vinden. "Het tekort lijkt te stijgen en Italië moet opnieuw nieuwe investeerders aantrekken", zei Christoph Rieger, strateeg bij de Duitse bank. "Markten moeten zich al volgende week schrap zetten voor de verdere afbouw van het inkoopprogramma."
'Aanpassing groei naar duurzame niveaus'
Het momentum van de eurozone heeft echter aan kracht ingeboet door toenemende bezorgdheid over de handelsspanningen met de VS, maar beleidsmakers hebben de recente zwakkere gegevens afgedaan als louter aanpassing van het groeitempo naar meer duurzame niveaus. Bovendien hebben crisisbestrijdingsmaatregelen het besmettingsgevaar verminderd.
"We dachten dat de zorgen over de gegevens over het eerste kwartaal van het bruto binnenlands product en de zorgen over Italië een vertraging bij de ECB zouden veroorzaken", zei Jennifer McKeown, hoofd Europese econoom bij Capital Economie.
"De beleidsmakers van de ECB lijken echter min of meer onaangedaan door het slechte economische nieuws en zijn vastbesloten zich niet te laten beïnvloeden door wat zij beschouwen als onverantwoordelijke fiscale plannen van één regering."