VERENIGDE STATEN - De Verenigde Staten hebben de atoomdeal met Iran beëindigd. Dat heeft de Amerikaanse president Donald Trump dinsdagavond (Nederlandse tijd) in het Witte Huis bekend gemaakt.
Trump zei bereid te zijn te onderhandelen over een nieuwe overeenkomst die echt een eind maakt aan de atoomdreiging uit Iran. Tot dat moment worden weer sancties van kracht.
Die sancties zullen "van het hoogste niveau" zijn. Ook tegen andere landen kunnen volgens Trump maatregelen worden genomen.
"In theorie zou de zogenoemde deal de Verenigde Staten en onze bondgenoten moeten beschermen voor een Iraanse nucleaire bom", aldus Trump. "Maar in feite heeft de deal Iran toegestaan om door te gaan met het verrijken van uranium en het bereiken van het punt van een nucleair conflict."
Trump zei dat hij Amerika niet "nucleair wilde laten afpersen". "We staan niet toe dat Amerikaanse steden worden bedreigd met vernietiging en we zullen niet toestaan dat een regime dat roept om 'dood aan Amerika' toegang krijgt tot de dodelijkste wapens op aarde."
Na het sluiten van het akkoord in 2015 moest Iran de voorraad uranium inleveren en faciliteiten om kernwapens te ontwikkelen ontmantelen. Daarnaast kregen inspecteurs van het internationale atoomenergieagentschap (IAEA) de mogelijkheid om de activiteiten in Iran continu te monitoren. Daar tegenover stond dat de economische sancties tegen Iran werden opgeheven.
Trump is altijd kritisch geweest op het akkoord. Hij noemde het "de slechtste deal in de geschiedenis". In aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2016 beloofde hij al het akkoord te schrappen als hij president zou worden. Een aantal keer verlengde hij het akkoord met 120 dagen, maar daar zag hij nu dus vanaf. "Als ik iets beloof, dan houd ik me eraan", refereerde hij dinsdag aan zijn verkiezingsbelofte.
Volgens Trump was er een "nucleaire wapenrace" ontstaan in het Midden-Oosten als de Verenigde Staten achter het akkoord met Iran waren blijven staan.
Iran zegt uranium te verrijken voor medische doeleinden, Trump zei zeker te weten dat de uranium wordt gebruikt om nucleaire wapens te ontwikkelen. "We hebben sluitend bewijs dat deze Iraanse belofte een leugen was", aldus Trump.
De Israëlische premier Benjamin Netanyahu liet vorige week weten dat hij bewijs heeft dat Iran in het geheim zijn nucleaire wapenarsenaal uitbreidt. Op de geheime locatie zouden kernkoppen worden gebouwd en getest. Netanyahu liet dinsdag in een eerste reactie weten dat hij het besluit van Trump enorm waardeert.
De Franse president Macron probeerde Trump de laatste weken te overtuigen van het belang om onderdeel te blijven uitmaken van de atoomdeal. Ook de Duitse bondskanselier Angela Merkel en de Britse minister van Buitenlandse Zaken Boris Johnson riepen Trump op om niet uit het akkoord te stappen.
Op Twitter reageerde Macron dat hij het besluit van Trump betreurt en dat het nucleaire verdrag op het spel staat.