Blockchain is meer dan bitcoin. Voor assetmanagers en vermogensbeheerders biedt de technologie vele mogelijkheden. Blockchain lijkt voor de beleggingsindustrie precies op het juiste moment te komen.
Dat schrijft Tjibbe Hoekstra op IEXProfs.nl. Assetmanagers staan onder steeds grotere druk om hun fees te verlagen door de opkomst van passief beleggen en robo-advies. Volgens onderzoek van het Amerikaanse Investment Company Institute (ICI) is de gemiddelde expense ratio van een actief Amerikaans aandelenfonds gedaald van 1,08 procent in 1996 naar 0,82 procent in 2016.
Dalende fee's leiden tot dalende winstmarges, en daarom moeten vermogensbeheerders op zoek naar manieren om hun kosten te verlagen. Dat is voor people’s businesses echter makkelijker gezegd dan gedaan. Blijft over: snijden in compliance, administratie en transactiekosten. Blockchaintechnologie kan daarbij helpen.
Ken uw klant
Om met het eerste te beginnen: op het gebied van compliance kan blockchain weleens een revolutionaire invloed hebben. Nu moeten banken en vermogensbeheerders bijvoorbeeld een heel scala aan administratieve handelingen verrichten om een nieuwe klant aan te kunnen aannemen.
Ruwweg de helft van potentiële nieuwe klanten van een vermogensbeheerder haakt tijdens dit zogenoemde onboarding process af, zegt Chris Mills, voormalig hoofd blockchain bij KMPG in Londen en nu een onafhankelijk consultant.
In het kader van know your client (KYC) moeten banken in Nederland in elk geval een BSN-nummer, naam en adresgegevens en de geboortedatum van een (potentiële) klant hebben. Daarna worden nog allerlei checks gedaan, bijvoorbeeld bij het bureau kredietregistratie om te controleren hoe kredietwaardig een klant is. Dat kost niet alleen veel tijd, want elke instantie heeft weer zijn eigen administratiesysteem, maar bedrijven moeten die data ook nog ergens veilig opslaan, zegt Martijn Eindhoven, onafhankelijk blockchainconsultant.
En individuele klantgegevens, zoals het belegbaar vermogen en beleggingsvoorkeuren, kunnen ook allemaal in de blockchain worden gezet, zodat ze makkelijk oproepbaar zijn. "Het mes snijdt aan twee kanten, want ook de klant wordt er beter van," zegt Eindhoven. "Met blockchain kunnen zij namelijk weer eigenaar worden van hun data. Ze kunnen bijvoorbeeld zelf informatie weghalen of toevoegen. Daarnaast zijn er ontzettend veel verschillende instanties en bedrijven die allemaal informatie over klanten hebben, maar een klant heeft daar nauwelijks zicht op. In een blockchain kan een klant straks zelf toestemming geven of hij zijn data deelt, en alle gegevens in de blockchain blijven daar ook. Nu staan die nog opgeslagen op allerlei verschillende databases."
DigiD in de blockchain
Een voorbeeld: als een bank de kredietwaardigheid van een potentiële klant checkt, dan gaat dit via zero knowledge proof. De bank krijgt dan alleen te zien of de klant aan de eisen voldoet, maar krijgt niet de beschikking over de onderliggende informatie.
Met de invoering van striktere Europese privacywetgeving, de General Data Protection Regulation (GDPR), per 1 mei van dit jaar wordt het voor bedrijven bovendien lastiger om gegevens van privépersonen op te slaan. Ook dat maakt de overstap naar een blockchain aantrekkelijk, maar hoe snel kunnen klanten blockchain-based compliance verwachten?
Iedere Nederlander heeft al een digitale identiteit (de DigiD), en in principe zou die in een blockchain gezet kunnen worden en daar kunnen zij dan allerlei gegevens (van bankrekeningen tot verzekeringen) aan toevoegen. Maar voor dat goed functioneert, zijn we wel een paar jaar verder, denkt Eindhoven. "Tegen 2025 zult u de eerste landen zien die de overstap maken naar identiteitssysteem dat gebaseerd is op blockchain."
Eenvoudiger exotisch beleggen
De toepassingen van blockchain voor beleggingsdoeleinden lijken beperkt, maar ze zijn er wel. Zo kan de technologie worden ingezet om bepaalde assetclasses toegankelijker te maken voor beleggers. Daarbij gaat het niet alleen om cryptocurrency, maar ook om assetclasses waar individuele beleggers nu maar lastig toegang tot krijgen.
"Blockchain maakt transacties goedkoper, en het geeft absolute zekerheid over eigendomsrechten. Beleggers kunnen via een systeem gebaseerd op blockchain theoretisch zelfs een minuscuul stukje grond kopen, wat nu onmogelijk is omdat die markten nu moeilijk toegankelijk en illiquide zijn," zegt Chris Mills.
Gemakzuchtige assetmanagers
Waarom zijn assetmanagers dan zo traag met blockchain? Volgens Chris Mills is de belangrijkste reden dat het gewoon nog te goed met ze gaat. "Winstmarges van assetmanagers bedragen gemiddeld nog steeds 35 procent. Dus waarom zouden ze iets moeten veranderen? Zelfs als hun marges omlaag gaan naar 25 procent door de concurrentie van passieve fondsen, dan is er nog steeds weinig aan de hand."
De focus van assetmanagers op de korte termijn speelt ook een rol. "Assetmanagers zijn over het algemeen tactische organisaties die weinig langetermijninvesteringen doen. Ze kijken vaak niet verder dan het volgende kwartaal. En vaak begrijpen ze ook niet wat blockchain nu precies is en wat ze er aan hebben."
Misschien heeft het er ook mee te maken dat veel beleggingsprofessionals een houding van eerst zien, dan geloven hanteren. Net zoals de meeste professionele beleggers pas in een fonds stappen als het een trackrecord van drie jaar heeft, zullen ze ook eerst willen zien dat blockchain in de praktijk functioneert. En het kan dus nog wel even duren totdat het zover is.