In dit deel wil ik in grote lijnen beschrijven hoe het Franse staatsbestel in grote lijnen is geformuleerd. De reden hiervoor is de onlangs in Frankrijk gehouden presidentsverkiezing, die de hele wereld, waaronder ook de Surinaamse kenners van het staats- en bestuursrecht op de voet heeft kunnen volgen. Regel 1. De President is onschendbaar, de minister- president en de individuele ministers zijn politiek verantwoordelijk. Regel 2. De politieke verantwoordelijkheidslijnen lopen via de Nationale Assemblee (Assemblee Nationale). De Nationale Assemblee kan via een motie van wantrouwen iedere individuele minister en /of de minister-president naar huis sturen. Regel 3. De President benoemt en ontslaat de minister- president en de individuele ministers. Regel 4. De politieke verantwoordelijkheid van de President loopt via de minister- president, maar de Nationale Assemblee kan de President niet naar huis sturen. Regel 5. De President is bevoegd om de Nationale Assemblee te ontbinden en nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Regel 6. Indien de Nationale Assemblee via een motie van wantrouwen de minister- president heeft ontslagen is de President bevoegd om een nieuwe minister- president te benoemen. De voorwaarde is echter, dat deze nieuw benoemde minister- president moet steunen op een meerderheid van de Nationale Assemblee.
Indien die meerderheid niet uit een coalitie van leden van de politiek partij en/ of aanhangers van de President bestaat, dan moet de President werken met een meerderheid uit de oppositie. Die situatie, waarbij de President en de minister- president niet uit hetzelfde politieke huis komen wordt genoemd “la cohabitation”. Deze situatie heeft zich reeds verschillende malen in Frankrijk voorgedaan en is dus niet uniek. Regel 7. Het systeem van de Franse presidentsverkiezingen schrijft voor, dat de kandidaat die in de eerste ronde mer dan vijftig (50%) procent van de stemmen heeft behaald, gekozen is tot nieuwe President. Heeft geen enkele kandidaat dat aantal stemmen behaald, dan volgt een tweede ronde voor de twee kandidaten, die het hoogste aantal stemmen hebben behaald. Tot nieuwe President wordt verkozen verklaard de kandidaat, die het hoogste aantal stemmen heeft behaald. De verkiezingen worden op nationaal niveau gehouden. Bij de tweede ronde worden er meestal stemadviezen gegeven door de partijen, die hebben verloren, omdat die partijen niet meer mogen deelnemen. Regel 8. Merkwaardig bij deze verkiezingen is dat monsieur Macron nog niet zo lang geleden uit de socialistische partij van de zittende President, monsieur Hollande is gestapt en een beweging “En Marche” geheten heeft opgezet. Deze beweging heeft hem aan de macht geholpen als President. Bij de komende parlementsverkiezingen zal moeten blijken of met de groei en bloei van de niet-traditionele
partijen deze trend zich zal voortzetten en of deze “beweging” zal leiden tot het “echec” van de traditionele partijen. Zij zullen alles in het werk stellen om via die verkiezingen nog enige politieke macht te behouden en met de nieuwe President via een politieke overeenkomst toch nog aan een stukje politieke regeermacht te komen. Zal het begrip “la cohabitation” daardoor een nieuwe betekenis krijgen?.
Paramaribo, mei 2017 Mr.S.Fr.Polanen